Als de juf opeens iets aan me vraagt dan kan het zomaar gebeuren…..
Dan krijg ik het opeens heel warm en voel ik me benauwd. Ik ga stotteren en het voelt alsof mijn keel wordt dichtgeknepen. Ik probeer mezelf rustig te krijgen en antwoord te geven op de vraag, maar het lijkt alsof ik de woorden niet meer kan vinden.
Ik voel iedereen naar me kijken. Het liefst zou ik op dat moment heel klein en onzichtbaar worden.
(meisje, 11 jaar)

Verlegenheid

Misschien herken je dit gevoel wel van vroeger. Of misschien heb je, samen met nog vele andere volwassenen, nog wel eens last van verlegenheid.

Maar wat bedoelen we nou eigenlijk met verlegenheid?
Wikipedia geeft als definitie:  Verlegenheid is de geremdheid die men ervaart om de afstand tot iemand of een bepaalde zaak te durven overbruggen.

Nou en?

Omdat verlegenheid een toestand is die de meeste van ons in meer of mindere mate wel  kennen, zal het vast ook wel een positieve functie hebben (anders zou ‘moeder natuur’ dit toch niet bedacht hebben?)
Een positief gevolg van verlegenheid is bijvoorbeeld dat het je ervan weerhoudt om direct te reageren op een impuls. Hierdoor krijg je de gelegenheid om er nog even over na te denken. Het voorkomt dat je onbezonnen te werk gaat.
Ook de reactie die jouw verlegenheid oproept bij anderen heeft een positieve kant. Veel mensen waarderen een bescheiden houding.  Mensen gaan bovendien voorzichtiger met je om  als ze merken dat je verlegen reageert. Hierdoor  komt informatie meer gedoseerd bij je binnen, wat voor gevoelige mensen onder ons prettig kan zijn.

Veel mensen kunnen  prima met hun verlegenheid omgaan. In sommige, vaak nieuwe of onbekende situaties kunnen ze verlegen reageren (de kat-uit-de-boom- kijkers). De ervaring leert dat het vanzelf minder wordt.
Mensen die om kunnen gaan met hun verlegenheid zijn vaak de mensen die hun verlegenheid accepteren, er met mildheid naar kunnen kijken, en er niet te
zwaar aan tillen als ze een keer blozen of hakkelen.

Wanneer wordt verlegenheid een probleem?

Verlegenheid wordt pas een probleem als het je belemmert  in je dagelijks functioneren.
Als je steeds op je rem gaat staan, waardoor het je niet meer lukt  om op de situatie te reageren. Of als je door je verlegenheid bepaalde situaties gaat vermijden.

Ten grondslag aan verlegenheid ligt meestal angst. Vaak de angst om afgewezen te worden.
Wanneer je je  druk maakt over wat anderen van jou vinden, en je probeert hier invloed op uit te oefenen, vergroot je de kans op geremdheid en verkramping.

Het proberen te onderdrukken van reacties die het gevolg zijn van verlegenheid, heeft een averechts effect. Wanneer je in een situatie plotseling  bent gaan blozen en je wilt dit in een volgende situatie perse voorkomen, dan kan het blozen juist toenemen en kan er zelfs bloosangst ontstaan.
Bij pubers, die volop bezig zijn met het ontwikkelen van een identiteit en het vaak het gevoel  hebben dat de hele wereld een oordeel over hen heeft, komt dit veel voor.

Wat kun je doen?

Belangrijk is om verlegenheid als een eigenschap , of zelfs als kwaliteit te zien, en niet als iets dat overwonnen moet worden.
Hou je niet bezig met wat anderen mogelijk denken, maar richt je op wat jij belangrijk vindt.
Door je focus in het hier en nu, bij jezelf , en de taak die je aan het uitvoeren bent, te houden wordt het makkelijker om die dingen te doen die jij belangrijk vindt.
Hoe je reageert in sociale situaties heeft zijn wortels in heel oude denk –en gedragspatronen.
Hulp vragen bij het veranderen van deze  patronen, met als doel vrienden te kunnen worden met je verlegenheid, is altijd de moeite waard!